Zoals vaak het geval is met elementen van het Marvel Cinematic Universe, vereist het volledig begrijpen van Kamar-Taj (en, wat dat betreft, veel van de diepere kennis met betrekking tot Doctor Strange), eerst een bepaalde hoeveelheid achtergrond in culturele invloeden die inspireerden hen. Van de lezers van stripboeken in die tijd werd algemeen aangenomen dat ze niet alleen andere strips hadden gelezen, maar ook andere populaire fictie van die tijd hadden geabsorbeerd. Als zodanig was het opheffen van "grote idee" -concepten zoals Kamar-Taj uit de bredere pop-culturele ephemera gedeeltelijk nuttig omdat van de lezers kon worden verwacht dat ze de overeenkomsten met eerdere soortgelijke ideeën zouden herkennen en de lege plekken zelf zouden invullen.
Als het echter om de "mystieke" kant van het Marvel-universum gaat, vereist dit begrip vaak een secundair niveau van betrokkenheid - een niveau dat een stuk minder comfortabel is. De 'mystiek' van Marvel Universe, grotendeels bedacht in het midden van de jaren 60 en begin jaren 70, is grotendeels gebaseerd op het pan-oosterse spiritualisme dat destijds in de VS populair was en als zodanig veel raciaal ongevoelige connotaties met zich meebrengt. met het voordeel van achteraf. Net als de rest van de cultuur, handelden de makers van dergelijk materiaal over het algemeen niet uit boosaardigheid - in feite was het duidelijk dat de bedoeling was om de 'Aziatische cultuur' hoog te houden (hier betekent een grabbelton met boeddhistische / Taoïstische filosofie,meditatieve yoga en martial arts-mythologisering) als een soort superieur ideaal - maar die intentie wordt consequent gehinderd door dezelfde reductionistische stereotypen van de oosterse 'cultuur' als de 'gele gevaren' die eraan voorafgingen. Met andere woorden, de Ancient One was niet echt genuanceerder dan de Mandarijn; hij was gewoon een goede kerel in plaats van een slechte.
Het is een netelige, lastige traditie - en een die behoorlijk ver teruggaat. Soms zijn deze superheld-mythologische invloeden vaag en gecompliceerd. Het is bijvoorbeeld niet duidelijk of Stan Lee of Jack Kirby bekend waren met vroege 'bovenmenselijke buitenbeentjes'-sci-fi-verhalen zoals JD Beresford's The Hampdenshire Wonder, Olaf Stapledons Odd John of AE Vogt's Slan toen ze The X-Men bedachten. Andere keren is het echter veel meer een kwestie van simpelweg een nieuwe naam geven aan een bekend verhaal. Kamar-Taj - een mythische Tibetaanse stad verborgen in de Himalaya waar Doctor Strange zijn opleiding tot Sorcerer Supreme krijgt - is een nogal schoolvoorbeeld van dat tweede type, omdat het een min of meer directe lift is van Shangri-La, het eveneens mystieke stad in het centrum van de klassieke roman Lost Horizon van James Hilton.
VERLOREN GEVONDEN
Toegegeven, zowat elk 'verloren stad'-verhaal dat is gemaakt sinds de publicatie van het boek in 1933 heeft forse invloed gekregen van Lost Horizon en Shangri-La (er zijn minstens 2-3 andere plaatsen in het Marvel Universum met min of meer dezelfde inspiratie, afhankelijk van hoe je ernaar kijkt), maar Kamar-Taj neemt de kroon in termen van pure omvang van de dingen die worden geleend als het gaat om het gebruik ervan in het achtergrondverhaal van Doctor Strange ten opzichte van de opvatting van Stephen Strange als een 'buitenstaander' wie wordt een kampioen.
In Lost Horizon beschrijft Hilton Shangri-La als een verborgen dorp en lamasery in de hogere Himalaya, waar bewoners niet alleen genieten van een utopisch vredig bestaan, maar ook van een onnatuurlijk verlengde, bijna onsterfelijke levensduur die is gewijd aan het behoud van een voorhoede van de menselijke cultuur (impliciet, dit wordt ondernomen als de mensheid de beschaving opnieuw in gevaar brengt met een nieuwe wereldoorlog.) Het hoofdverhaal beschrijft de heldendaden van een groep overlevenden van westerse vliegtuigcrashes die hun toevlucht zoeken in de verborgen stad, met specifieke aandacht voor een Engelse geleerde genaamd Conway die zo geliefd is zichzelf aan Shangri-La's Hoge Lama dat hij uiteindelijk wordt gevraagd om de leerling van de Lama en de uiteindelijke opvolger te worden … klinkt u bekend?
Zowel Kamar-Taj als The Ancient One's sanctuary (ze zijn niet dezelfde plaats is, wat zelfs reguliere Marvel-schrijvers in de loop der jaren in verwarring heeft gebracht, en het lijkt erop dat de film ervoor zal kiezen om ze samen te voegen en dit aanzienlijk te vereenvoudigen) worden meestal erg afgebeeld in overeenstemming met de beschrijvingen van Hilton van Shangri-La. Dat wil zeggen, ze behoren tot een sterk geromantiseerde westerse interpretatie van zichzelf in stand houdende pre-industriële Tibetaanse grensgemeenschappen, gepopulariseerd door National Geographic-journalisten en ontdekkingsreizigers zoals Joseph Rock - de botanicus die het autonome Tibetaanse graafschap Muli in de jaren twintig 'ontdekte'.. In beide gevallen overdrijven de westerse schrijvers niet alleen de algemene functies van dergelijke gemeenschappen, maar weven ze ook een mythisch scenario waarbij de locatie 'De isolatie van de rest van de wereld is een gekozen onderdeel van de utopische levensstijl van de bewoners, en niet andersom zoals in werkelijkheid (dwz overleven op een geïsoleerde locatie is alleen mogelijk door onderlinge afhankelijkheid van de gemeenschap).
Dit oriëntalistische exotisme is in beide gevallen verontrustend maar ook een beetje aan de vreemde kant; evenzeer gebaseerd op het idee dat deze ogenschijnlijk eenvoudigere plaatsen en volkeren in feite spiritueel / filosofisch zo ver gevorderd zijn dat ze zelfs geen moderne westerse gemakken nodig hebben. Ze delen ook een extra haak dat de spirituele leiders van elke respectieve plaats worden belast met een hogere taak waarrond de rest van de gemeenschap volledig is gerangschikt. Het behoud van de hogere cultuur van de mens is het doel van Shangri-La, terwijl Kamar-Taj, nou … dat is waar het ingewikkeld wordt.
OUDE GESCHIEDENIS
Het grootste deel van het achtergrondverhaal van Kamar-Taj werd met terugwerkende kracht ingevuld gedurende jaren van Doctor Strange-strips, in plaats van aan het begin te zijn opgemaakt. Aanvankelijk was het gewoon een breed gedefinieerde Shangri-La-achtige plek waar Strange de Ancient One ging vragen om de handen van zijn eens zo machtige chirurg te genezen, en in plaats daarvan het leven van de oude man redde en in plaats daarvan werd uitgenodigd om Sorcerer Supreme te worden. Pas veel later begon Marvel achtergrondinformatie te geven over hoe de plek tot stand kwam, hoe oud The Ancient One eigenlijk is en wat het allemaal te maken heeft met vampiers en Conan the Barbarian (nee, echt waar).
Zo gaat het verhaal: vele eeuwen geleden was Kamar-Taj een gewoon boerendorp en The Ancient One was een niet zo oud kind (er is enige discussie over zijn voornaam) wiens oudere vriend Kaluu probeerde verschillende mystieke kunsten te leren. en deelde een deel van die kennis met hem - beiden werden studenten van dergelijke praktijken en leerden snel. Wat Kaluu echter niet deelde, was dat sommige van de kunsten waarop hij zich begon te concentreren van de duistere overtuiging waren en een corrumperende invloed hadden - niet verwonderlijk, aangezien hij aan hen werd voorgesteld door de demonische Varnae, een eeuwenoude vluchteling van Atlantis (de versie boven het water) ook bekend als "Eldest of The True Vampires" en een semi-reguliere aartsvijand van Ghost Rider en Blade. En als dat ingewikkeld aanvoelt,wikkel je hoofd rond het feit dat Varnae en Darkhold allebei niet afkomstig zijn uit de pagina's van Doctor Strange, maar uit Marvel's gelicentieerde in-continuïteitsstrips gebaseerd op Robert E.Howard's Conan the Barbarian, King Kull en Red Sonja-verhalen - die zelf een semi- canoniek deel van The Cthulhu Mythos (maar dat is een heel ander artikel).
De twee voormalige beste vrienden zijn het uiteindelijk oneens over wat voor soort plek ze hun bijna grenzeloze krachten moeten gebruiken om Kamar-Taj in te veranderen zodra ze klaar zijn met het gebruik van magie om ziekte en veroudering van de bevolking te elimineren. The Ancient One wil een heiligdom van magische studie creëren, terwijl Kaluu liever mind control gebruikt om een leger op te richten en hun kleine dorp in een wereldveroverende supermacht te veranderen. Hij haalt het bijna ook uit - maar The Ancient One verbant hem naar de donkere dimensie van Raggador en belooft harder te trainen en zichzelf te vormen tot een eenmansbolwerk tegen nog grotere interdimensionale bedreigingen gedurende de vijf eeuwen die het uiteindelijk zal duren. Stephen Vreemd om te komen kloppen. (Kaluu zou vervolgens ontsnappen, teruggeduwd worden door Strange, opnieuw ontsnappen, afzien van tovenarij voor de aandelenmarkt,en uiteindelijk helpen Strange de Elder God Shuma-Gorath te verslaan).
Vijf eeuwen is natuurlijk veel tijd, zelfs voor een tovenaar - dus na het veiligstellen van Kamar-Taj reist The Ancient One de wereld rond om relikwieën en andere gereedschappen van het vak te verzamelen, waardoor hij in feite een werkend museum van Magical Marvel MacGuffins bouwt.. Misschien is het het beste dat hij besloot dingen als The Book of Vishanti of The Eye of Agamotto daar niet te houden, en in plaats daarvan een eigen paleis te bouwen.
DINGEN DIE KOMEN
Zoals eerder opgemerkt, lijkt de Doctor Strange-film de Ancient One / Kamar-Taj-situatie aanzienlijk te hebben vereenvoudigd. Uit de trailer van de film lijkt het alsof de 'verloren stad' deel uitmaakt van een redelijk dichtbevolkt gebied (Mordo van Chiwetel Ejiofor merkt zelfs op dat het wifi-netwerk met wachtwoordbeveiliging heeft) - en het is mogelijk dat de naam hier gewoon wordt toegeschreven aan de tempel / compound waar The Ancient One zaken doet met mystieke kunst. Het is onduidelijk hoeveel van de komische oorsprong van de plaats als een Shangri-La-alike deze moderne herwerking van het concept zal halen.
Misschien is dat het beste. Terwijl Marvel-fans (en strip- / pulpfans in het algemeen) veel voorliefde hebben voor het soort old-school avonturen-fictie-mythologisering die het oorspronkelijke concept vormde, is het feit dat een 'authentieke' Kamar-Taj waarschijnlijk alleen maar zou hebben toegevoegd aan de al een enorm mijnenveld van politieke, culturele en sociale kwesties die Marvel heeft moeten doorzoeken om Doctor Strange op het scherm te brengen. Met de Chinese regering naar verluidt nog steeds bereid om de release van westerse films te blokkeren die te specifiek toeschrijven aan het traditionele oosterse spiritisme (of die worden gezien als overdreven eerbiedig voor Tibet) en een verscheidenheid aan stemmen die bezwaar maken tegen het casten van Tilda Swinton als een blanke vrouw Ancient One,Disney zou waarschijnlijk opgelucht zijn als hij geen vragen hoeft te stellen over de problematische stereotypen en exotisme die eigen zijn aan de oorspronkelijke opzet.
Het roept echter de vraag op hoe Marvel van plan is om de zaken aan te pakken als het probleem zich opnieuw voordoet. Zoals gezegd is Kamar-Taj slechts een van de vele Marvel Universe-locaties die hun basis lenen van Lost Horizon en Shangri-La. Iron Fist is momenteel in ontwikkeling voor Netflix, en bevat weer een andere westerse indringer in Danny Rand die de favoriete zoon wordt van weer een verloren Himalaya-utopie in de kungfu-gefixeerde K'un-Lun. Zal het revisionisme van Doctor Strange een venster bieden op hoe al dergelijke verhalen worden behandeld? Dat kan heel goed afhangen van hoe het publiek uiteindelijk ontvangt wat al de meest ongebruikelijke Marvel Cinematic Universe-film tot nu toe wordt genoemd.
Doctor Strange opent op 4 november 2016; Guardians of the Galaxy Vol. 2 - 5 mei 2017; Spider-Man: Homecoming - 7 juli 2017; Thor: Ragnarok - 3 november 2017; Black Panther - 16 februari 2018; Avengers: Infinity War - 4 mei 2018; Ant-Man and the Wasp - 6 juli 2018; Captain Marvel - 8 maart 2019; Untitled Avengers - 3 mei 2019; en nog titelloze Marvel-films op 12 juli 2019 en op 1 mei, 10 juli en 6 november in 2020.