Waarschuwing: grote SPOILERS voor Logan vooruit
-
Ondanks alle lof die de neiging heeft om op elke nieuwe iteratie van 'duistere' superheldenverhalen te komen, zou het je vergeven zijn als je niet beseft dat duisternis een standaardinstelling is voor het genre gedurende ongeveer zo lang als stripboekaanpassingen zijn geweest. levensvatbaar als filmeigenschappen. Als het gaat om de set van cape en kap, is de duisternis waar dingen de neiging hebben om te migreren; misschien minder flagrant dus voor de Marvel Cinematic Universe-functies, maar zeker voor Fox's X-Men-films en overweldigend voor Warner Bros 'DCEU - die zojuist onironisch een R-rated film over Superman op Blu-ray heeft neergezet.
Maar zelfs als het niet kan beweren dat het de donkerste superheldenfilm is die ooit is uitgebracht, doet Hugh Jackman's veelbelovende laatste draai als Wolverine in Logan niettemin iets heel anders binnen het genre: een film over teleurstelling. Terwijl zelfs vrij sombere inzendingen als Captain America: Civil War (waar de voorheen Besties-For-Life Avengers een brute breuk doormaken) nog steeds leunen op het ideaal van superheldinnen als escapistische fantasie. Logan gaat helemaal over vast komen te zitten aan een einde dat je niet wilde, accepteren dat je gefaald hebt, beseffen dat je leven op een slecht einde komt … en dan toch door moeten gaan.
Het is een thema dat Logan laat resoneren voor zijn publiek door zelf een aantal goed geplaatste, opzettelijke teleurstellingen te geven: "Chekov's gun" -opstellingen die grote publiekstrekkers zouden telegraferen in andere superheldenfilms, in plaats daarvan sputteren naar sombere afwerkingen. Verhaallijnen die blijven hangen sinds de eerste X-Men-film banale, zinloze uitzendingen krijgt in plaats van episch afscheid. Maar Logan redt zijn hardste, smerigste trap in de met adamantium versterkte cojones voor zijn grootste mysterie: waar zijn alle andere X-Men gebleven?
FANBOY FAKE-OUT
Een deel van wat Logans toewijding om de emoties van zijn publiek te kwellen zo indrukwekkend maakt, is hoe inzichtelijk het zich richt op verschillende lagen van X-Men-fandom. De basisopstelling (een vreemd ouder wordende Logan en een zieke Professor X zijn de laatste mutanten die overblijven in een dystopische wereld in de nabije toekomst) herinnert opzettelijk aan een populaire - maar ook verdeeldheid zaaiende - graphic novel uit 2008 genaamd Old Man Logan; een gelijkenis die fans in gelijke mate heeft opgewonden en verontrust sinds het project voor het eerst werd aangekondigd.
Old Man Logan (geschreven door Civil War en Kick-Ass schrijver Mark Millar) speelt zich af in een donkere, alternatieve toekomst van het Marvel Comics Universum en bevat ook een oude Wolverine - iemand die weigert zijn klauwen te gebruiken of zelfs zijn 'Wolverine'-personage erkent vanwege een onuitsprekelijke zonde uit het verleden waarvoor hij zichzelf niet zal vergeven: De (onwetende) massamoord op al zijn mede-X-Men. Toegegeven, Logan was door de illusionist Spider-Man-vijand Mysterio misleid om als een leger van vijanden te worden beschouwd, maar de ervaring heeft hem (en zenuwslopende lezers) toch vernietigd.
Het is begrijpelijk dat de implicaties dat Logan zijn verhaalinspiratie zou ontlenen aan Millers somberder dan sombere verhaal ervoor zorgden dat fans zich afvroegen of dat specifieke detail maandenlang zou blijven bestaan - en de film lijkt zich terdege bewust van deze verwachting. Maar omdat het een film is over teleurstelling, kiest Logan ervoor om op dat plotpunt te plagen, alleen om een nog grotere darmstoot te geven:
Wolverine heeft de X-Men niet vermoord. Charles Xavier deed het.
HET WESTCHESTER-INCIDENT
Bij het openen van de film treedt Logan op als zorgverlener en verzorger voor Xavier, die lijdt aan een niet onthulde slopende hersenaandoening die (zoals je zou vermoeden) een slechte gang van zaken is voor een wezen wiens geest begiftigd is met gemuteerde paranormale krachten die kan verwoestende gevolgen hebben voor de wereld om hem heen. Om aanvallen te voorkomen die de wereld om hem heen (letterlijk) doen schudden, houdt Logan zijn oude mentor verdoofd met drugs - waar Xavier niet alleen een hekel aan heeft, maar ook boos gelooft dat hij zich iets slechts herinnert dat de klauwmutant deed om hen naar dit punt.
Ongeveer de helft van zijn looptijd is Logan terughoudend over wat het precies is, Xavier herinnert zich niet meer. Via een incidentele dialoog die plaatsvindt in de periferie van het hoofdverhaal, worden we geïnformeerd dat de X-Men verdwenen is, dat het publieke begrip van wat ze waren, is vertekend via stripboeken die ooit zijn gepubliceerd om hun heldendaden te verfraaien en dat (want, het blijkt, volledig verschillende redenen) de Mutant-soort zelf is effectief "uitgestorven"; maar wat er werkelijk gebeurde, is een mysterie.
Maar dan, halverwege, worden Logan, Xavier en hun jonge aanval Laura (ook bekend als 'X-23') in het nauw gedreven door hun vijanden in een hotel in Reno, Nevada - en ontsnappen ze alleen omdat Xavier (die Logans instructies niet had opgevolgd om op zijn medicatie) ontketent zijn telepathische krachten om hun aanvallers te verlammen … maar ook elk ander mens in het hotel. Als ze vertrekken, wordt de voormalige professor X (nu door zijn ziekte tot kinderlijke seniliteit gereduceerd) overmand door verdriet; het uitschreeuwen van verontschuldigingen aan de honderden onschuldige mensen realiseert hij zich nu dat hij per ongeluk gewond is geraakt.
Later ziet Logan zelf een nieuwsuitzending over de 'mysterieuze' gebeurtenissen in het hotel, die door het nieuwsanker op de radio worden beschreven als vergelijkbaar met 'het incident in Westchester New York' - dat op beroemde wijze het leven kostte van 'meerdere' van de X- Mannen.
WAT BETEKENT HET?
Symbolisch gezien is het vrij eenvoudig om uit te werken: Wolverine en Professor X zijn nu volledig van plaats veranderd in termen van hun relatiedynamiek. Nu is Xavier het gevaarlijke mensenwapen dat toezicht en leiding nodig heeft, met Logan als de voorzichtige verzorger die hem in bedwang houdt.
In plottermen betekent het precies wat het zegt dat het betekent. De X-Men zijn verdwenen, dus niemand komt Logan en zijn steeds kleiner wordende aantal bondgenoten redden. Wat precies was dat Xavier hen aandeed, wordt doelbewust vaag gelaten (geen flashbacks, geen expliciete hardop toegeven) als onderdeel van Logans hardnekkige weigering om te bevestigen of het bedoeld is als het 'officiële' einde van de X-Men-saga. of slechts één aannemelijke toekomst van velen - omdat het weet dat X-Men-fans die antwoorden willen, en dit is een film over teleurstelling. En in de breedste zin betekent dit dat Logan 100% serieus is over het centreren van teleurstelling als de emotionele kern ervan.
Zelfs toehoorders die Old Man Logan niet hebben gelezen (lees: de meeste toehoorders die Logan zullen zien) zullen waarschijnlijk aannemen dat Wolverine zelf de oorzaak zou kunnen zijn geweest van de tragedie die hem tot de laatste van de X-Men maakte. Het hele karakter van Wolverine (en de aantrekkingskracht daarvan) is verbonden met het idee van een nauwelijks ingesloten moordmachine waarvan de verlossing alleen - of helemaal niet - mogelijk is door ervoor te kiezen zichzelf op de juiste doelen te richten. Het vooruitzicht dat zijn berserker-woede wordt losgelaten op degenen van wie hij houdt, wordt in de verschillende strips en tekenfilms als zijn grootste angst beschouwd en is aanwezig in de X-Men-films sinds de beroemde scène in het origineel waarin hij per ongeluk Rogue vierkant doorsteekt de borst nadat ze hem wakker heeft geschud.
Wolverine die de X-Men afslacht, hoe tragisch ook, is een einde dat het publiek mag verwachten - of het nu gaat om een alternatieve toekomst, een "echt" einde, een fantasiereeks, enz. Het is logisch. Het past." Je wilt het niet per se zien, maar het voelt in ieder geval narratief passend, als iets dat zou moeten gebeuren in de bredere context van de X-Men-mythos. Het is een grimmige finale, maar wel een passende - als iets uit een Griekse tragedie.
Maar Charles Xavier is verantwoordelijk? Dat is een dolk door het hart van het hele morele kompas van het X-Men-concept - vooral omdat hij niet "kwaad werd" of gekaapt werd door een van de schurken om dit mogelijk te maken. Net als de Harry Potter-serie trekt X-Men veel van zijn aantrekkingskracht op het jongere publiek uit de fantasie van welwillende toevlucht: Xavier's School For The Gifted als de ultieme 'veilige ruimte' schoolomgeving voor buitenbeentjeskinderen met Professor X zelf als het ideale van de beschermende, koesterende leraar / counselor. Niet in de laatste plaats dankzij Stewarts unieke stem en doordachte uitvoering van het personage, het is niet overdreven om te zeggen dat de X-Men-filmversie van Xavier een memetische steno is geworden voor geruststellende, welwillende autoriteit …een surrogaatvaderfiguur voor een hele generatie. Het idee van die "vader" niet alleen per ongeluk alles opblazen wat we hem gedurende een leven hebben zien opbouwen zonder rijm of reden buiten willekeurige menselijke zwakheid?
Daar zit geen poëzie in - dat is gewoon koud; tonaal passende laatste klap in het gezicht voor iedereen die verwacht dat Logan op een gegeven moment terug zal veranderen in een X-Men-film. Of het iets meer inhoudt dan die kilte valt nog te bezien (dwz de vraag of dit een 'officiële' toekomst is en / of het zal doorgaan) maar voorlopig staat het op zichzelf als de donkerste diepte van een film met het lef om het publiek opzettelijk teleur te stellen.