Waarschuwing: SPOILERS voor Westworld vooruit
-
HBO's Westworld neemt het concept van Jurassic Park-auteur Michael Crichton's gelijknamige sci-fi-thriller uit 1973 en draait het om tot een serieonderzoek naar kunstmatige intelligentie en de aard van de mensheid en het bewustzijn. Het zijn bedwelmende, filosofische dingen, maar de enorm ambitieuze show, gemaakt door Jonathan Nolan (Interstellar) en Lisa Joy (Pushing Daisies), kan deze taak aan en biedt gewaagde keuzes voor het vertellen van verhalen en een verhaal met een fascinerend, boeiend mysterie als kern.
De vermakelijke - maar relatief kleine - originele film speelde met de vraag wat er gebeurt als onze creaties zich tegen ons keren. Terwijl HBO's Westworld dat basisplan neemt en het uitbreidt, gaan de thema's die Nolan en Joy aan hun hoofd hebben verder dan moorddadige storingen in pretparkattracties. Naast het platgetreden sci-fi terrein van AI run amok (een thema dat aantoonbaar met een subtieler, complexer randje wordt behandeld in Ex Machina uit 2015), speelt Westworld met de aard van keuze en voorbestemming in de acties van zijn personages en bij uitbreiding wat deze betekenen in de context van een verhaal zelf.
Keuzes in Westworld
Elk verhaal komt neer op de keuzes die door de personages zijn gemaakt. Deze lijken voorbestemd door de verteller (romanschrijver / filmmaker, enz.), Maar sommigen beweren dat ze een even grote verrassing kunnen zijn voor de auteur als voor het uiteindelijke publiek. De gastpersonages in Westworld worden vaak beschreven als bestaande in "loops" - verhalende constructies die hun keuze van reactie op prikkels die door menselijke gasten worden ontvangen strikt beperken. Echter, aangezien verschillende hoofdpersonages - zowel gastheren als gasten - proberen los te komen van hun loops, blijft het de vraag hoeveel controle ze echt hebben.
Vanaf het allereerste begin was het duidelijk dat Westworld zou spelen met het idee van keuze. Wanneer William (Jimmi Simpson) zijn "oriëntatie" ontvangt voordat hij het park betreedt, krijgt hij de mogelijkheid om een witte hoed of een zwarte hoed te benaderen. In zijn eerste ontmoeting met Dolores (Evan Rachel Wood) reageert William op het laten vallen van een blikje eten op dezelfde manier als we zowel Teddy (James Marsden) als de Man in Black (Ed Harris) hebben zien reageren. Het geprogrammeerde moment vereist een voorspelbare reactie.
Als Westworld de kijkers echt ten minste twee verschillende tijdlijnen presenteert (de reis van William en Dolores naar het hart van de geheimen van Westworld die in theorie misschien dertig jaar vóór de parallelle missie van de Man in Black in het 'doolhof' plaatsvindt), en of William echt is de jongere Man in Black, hoeveel keus heeft William dan over zijn acties? The Man in Black vertelt Teddy in aflevering 8, 'Trace Decay', dat het verhaal van Arnold andere regels heeft dan dat van Ford … maar zoals we hebben gezien, is er altijd een groter ontwerp.
De tweekamerige geest
Zoals de oprichter van het park, Dr.Ford (Anthony Hopkins), in aflevering 3 'The Stray' uitlegt aan Bernard (Jeffrey Wright), baseerde zijn voormalige partner - de mysterieuze, tot nu toe ongeziene Arnold - zijn innovatieve benadering van de kennis van de gastheren op een obscure psychologische theorie uit de jaren zeventig, de 'bicameral mind' genoemd, gebaseerd op het boek The Origins of Consciousness in the Breakdown of the Bicameral Mind uit 1976 van Julian Jaynes.
Het boek theoretiseert dat menselijke wezens pas ongeveer 3000 jaar geleden het bewustzijn ontwikkelden zoals we het kennen. Voordien werd wat we nu waarnemen als de stem van het 'zelf' geïnterpreteerd als directe bevelen van de goden. Mensen zouden gehoorzamen, maar niet zonder enige mate van ondervraging - de terugslag die de gastheren in Westworld zien wanneer ze een bevel krijgen, is vergelijkbaar met deze.
Als een niveau van zelfbewustzijn onvermijdelijk is als Arnolds 'programmeerfout' begint, blijft de vraag: bedoelde Arnold dat deze verspreiding van bewustzijn willekeurig zou zijn, of houden de gastheren nog steeds vast aan een bepaalde lus? Zijn hun keuzes vooraf bepaald, zelfs in een staat van zelfbewustzijn? Alle bewijzen wijzen op iets diepers. Arnold heeft zijn 'stem' misschien achtergelaten in de hoofden van de gastheren als de geest in de machine. De acties van de gastheren - zelfbewuste keuzes of niet - vallen dus niet geheel onder hun eigen controle.
Maeve en Memory
Een belangrijke scène illustreert hoe weinig keus de gastheren werkelijk hebben als ze een nieuwe stimulus voorgeschoteld krijgen. Mevrouw gastheer Maeve wordt geconfronteerd met de waarheid over haar realiteit en, als ze weigert die realiteit te accepteren, toont technicus Felix (Leonardo Nam) haar de beperkte reacties die ze in staat is terwijl ze in realtime vertakken.
Maeve vertoont al vroeg tekenen dat ze zich eerder gewiste herinneringen herinnert, terwijl ze wordt achtervolgd door flitsen van een ander leven, waarin ze een homesteader was met een dochter. Haar letterlijke reis van zelfontdekking leidt ertoe dat ze twee technici bedreigt en overhaalt om haar code te manipuleren en haar in staat stelt om zelfbewuster te worden, los te staan van de andere gastheren en onaangetast te blijven door pauzes of veranderingen in het verhaal om haar heen.
Zoals we zien in 'Trace Decay', heeft Maeve nog steeds niet helemaal controle over haar impulsen. Ze herbeleeft de dood van haar dochter door toedoen van de Man in Black, die gewelddadig wordt en onderworpen moet worden. Is dit gedrag een reactie op het stimuleren van haar statistieken en zelfbewustzijn? Is het de invloed van Arnold? 'Trace Decay' presenteerde ook soortgelijke geheugenflitsen in Bernard. Het is misschien niet mogelijk om de mentale harde schijf van de host volledig te wissen. Zelfs als haar beperkingen schijnbaar worden opgeheven, zijn haar keuzes misschien niet de hare.
William en Dolores en de man in het zwart
Hoewel de fan-theorie van parallelle verhaallijnen die William, Dolores en de Man in Black volgen nog moet worden bevestigd of weerlegd, weerspiegelen Dolores en William's ervaringen terwijl ze zich verder in het konijnenhol wagen wat er gebeurt met de Man in Black als hij dichterbij komt. het mysterieuze doolhof. Als de Man in Black echt een dertig jaar oudere William is, lijkt het merkwaardig dat hij gelooft dat hij zijn wil kan laten gelden voor wat Arnold heeft ontworpen. Niettemin is hij gewaarschuwd dat het doolhof 'niet voor hem' is, en toch mag hij doorgaan.
Veel van onze ideeën over deze specifieke verhaallijn zijn gebaseerd op de theorie dat William de man in het zwart is, die gelijk heeft, wat misschien niet het geval is. William's eigen avontuur is er een van zelfontdekking, en de keuzes die hij heeft gemaakt sinds hij in contact kwam met Dolores en letterlijk zijn witte hoed liet vallen, geven inzicht in hoe hij aan het veranderen is. Zijn keuzes kunnen een directe invloed hebben op de missie en het doel van de Man in Black - waardoor William's reis in zekere zin voorbestemd is.
En hoe zit het met Dolores? Als gastheer van het prototype wordt ze als 'speciaal' beschouwd en haar reis - vol met verwijzingen naar Through the Looking-Glass, hallucinaties vol cryptische berichten en toespelingen op haar vermogen om haar eigen verhaal te verstoren zonder haar code van buitenaf te herschrijven - is waarschijnlijk de belangrijkste plotdraad en gemakkelijk de meest ondoorzichtige.
Als de scènes die we hebben gezien uit de eerdere afleveringen tussen Bernard en Dolores echt in een aparte tijdlijn plaatsvinden dan haar scènes met William - en nogmaals, er zijn meer redenen om dat te denken dan niet - dan hebben de effecten van haar keuzes met William dat wel directe vertakkingen in wat we begrijpen als het 'heden'. De manier waarop Dolores vaak wordt ingehaald door flashbacks en schijnbare hallucinaties lijkt Maeve's ervaringen te weerspiegelen, met name de manier waarop zowel Dolores als Maeve hun impulsen niet kunnen beheersen (Maeve met het mes, Dolores houdt een pistool tegen haar eigen hoofd).
De ironie is dan dit: het toenemende vermogen van de gastheren om hun eigen keuzes te maken, lijkt deel uit te maken van een voorbestemd ontwerp, waarvan we hebben aangenomen dat het Arnolds 'spel' is. Misschien was Arnold volledig van plan om met zijn code grote schade aan te richten en de status quo van het park van binnenuit te vernietigen. Als ze de keuze krijgen, kunnen veel van de gastheren besluiten om hun hele wereld op zijn kop te zetten zodra de waarheid is onthuld.
Dr. Ford en Bernard
De recente onthulling dat Bernard in feite een android is die door Dr. Ford is gemaakt, kwam niet zozeer als een verrassing voor fans, maar als de vervulling van een verhalende belofte. Natuurlijk moest tenminste één van de mensen synthetisch zijn … en Bernard is misschien niet de enige. Dit plaatst elke beslissing die we Bernard hebben zien nemen onder de loep. Hij moedigde gedragstechnicus Elsie Hughes (Shannon Woodward) aan terwijl ze aanwijzingen volgde die haar ertoe brachten te ontdekken dat Bernard's ex-geliefde (en baas) Theresa Cullen (Sidse Babett Knudsen) gevoelige gegevens van het park naar een satelliet had geüpload in opdracht van Westworld's bedrijfseigenaren Delos.
Dit instinct sluit aan bij zijn bereidheid om van tijd tot tijd de eigen motieven van dr. Ford in twijfel te trekken. Wanneer Bernard Theresa echter meeneemt naar Ford, vertelt de oprichter van het park haar dat alles wat Bernard heeft gedaan namens hem is. En nadat Ford Bernard Theresa op brute wijze heeft vermoord, geeft hij duidelijk zijn reden aan waarom: "Het leven of de dood van één man was maar een kleine prijs voor het verwerven van de kennis die ik zocht, voor de heerschappij die ik zou verwerven."
Wat natuurlijk betekent dat Bernard's acties de wil van Ford waren. Met dit in gedachten, zou er echt iets begraven kunnen zijn in wat doorgaat voor het DNA van de gastheren - of iets anders in Westworld trouwens - dat door Ford onopgemerkt zou glippen? Het nieuwe verhaal van Ford blijft tot nu toe een mysterie, maar het zal ongetwijfeld een verreikend effect hebben op elke andere plotthread.
Er is onthuld dat zoveel van wat er in Westworld is gebeurd, deel uitmaakt van het ontwerp van Dr. Ford. Zoveel van de keuzes die de personages hebben gemaakt, werden onbewust doorgevoerd in het ontwerp van Ford of dat van Arnold. Wat het doolhof ook blijkt te zijn (en we hebben geen tekort aan theorieën), het is waarschijnlijk dat elke stap ernaartoe deel uitmaakt van een groter plan. Dat is tenminste wat kijkers hebben laten geloven.
De groei en verandering van elk personage komt voort uit de keuzes die ze maken. Dit aspect van een verhaal weerspiegelt het leven zelf, en of we het ons nu realiseren of niet, het zorgt ervoor dat we terug blijven komen voor meer verhalen. Zijn onze keuzes het resultaat van vrije wil of zijn ze al geschreven? Deze vragen vormen de kern van wat Dolores, Maeve, de Man in Black en William doormaken in Westworld. We zullen snel genoeg ontdekken wie de "stem" van hun god werkelijk is.
Fans zijn ervan verzekerd dat seizoen 1 niet zal eindigen met een cliffhanger, wat suggereert dat er een soort oplossing onderweg is. Nu Westworld terugkeert voor een tweede seizoen, blijft de vraag waar de showrunners het algemene verhaal van hieruit zullen halen. Kunnen we een omvergeworpen Westworld verwachten? Zullen de gastheren de menselijke opperheren en gasten dwingen mee te spelen in een nieuw, veel duisterder verhaal over wraak en verdienste? Verwacht dat alle antwoorden die we aan het einde van dit seizoen krijgen, waarschijnlijk tot meer vragen zullen leiden naarmate het spel naar het volgende niveau gaat.
Westworld gaat verder met "The Well-Tempered Clavier" 27 november op HBO.